18.5.2024

„VALKIRA “ – Riçard Wagner (Operë)

FILLON – 18:00

OPERA DHE BALETI I SOFJES

Dirigjent: EVAN ALEKSIS KRIST
Regjisor: PLAMEN KARTALOV
Asistent regjisor: JULIA KRSTEVA
Skenografia: HANS KUDLIH
Kostumografi: KRISTIANA MIHALEVA-ZORBALIEVA
Dizajni i dritave: ANDREJ HAJDINJAK
Multimediale: IVAN LIPÇEV
Inxhinier konstrukti, zhvillim: GEORGI GEORGIEV
Dizajni dhe zhvillim skulpturor: BORJAN BELÇEV
Piktor: NELA STOJANOVA
Kor – mjeshtër: VIOLETA DIMITROVA
Koncert – mjeshtre: MARIA EUSTATIEVA
Udhëheqës produksionit skenik: KRISTIJAN STOJANOV
Ndihmës të regjisë: STEFKA GEORGIEVA, TEODOR GEORGIEV, VERA KARABELOVA
Korepetitor: JOLANTA SMOLJANOVA
Koreografi: RIOLINA TOPALOVA
Mbështetja teknike dhe studimi i Operës së Sofjes

Marrin pjesë:
Votan: TOMAS HALL
Frika: MARIJANA CVETKOVA
Sigmund: MARTIN ILIEV
Hudling: ANGEL HRISTOS
Brunilda: GERGANA RUSEKOVA
Sieglinda: CVETANA BANDALOVSKA
Halmviga: STANISLAVA MOMEKOVA
Ortlinda: SILVIA TENEVA
Gerhilda: LUBOV METODIEVA
Valtrauta: INA PETROVA
Zigruna: ELENA MEHANXHISKA
Rosvasja: CVETA SARAMBELIEVA
Grimgerda ALEKDANDRINA STOJANOVA-ANDREEVA
Shvertlajta: VESELA JANEVA
Baleti: Bogomil Menkize, Georgi Bancev, Rumen Bonev, Teodor Vodeniçarov, Dejan Ivanov, Dario Jovçevski, Ivan Georgiev, Radul Roglev, Zahari Georgiev
Orkestra, kori dhe baleti i Operës së Sofjes

Rezyme

Pjesa e parë:

Një stuhi po shpërthen. Një burrë i rraskapitur strehohet dhe pyet se në shtëpinë e kujt ndodhet. Sieglinde i sjell ujë dhe i thotë se shtëpia dhe ajo vetë i përkasin Hundingut. I panjohuri i thotë se është i plagosur dhe i paarmatosur. Sieglinde i ofron atij ushqim, të cilin ai i kërkon asaj ta ndajë. I freskuar përgatitet të largohet duke thënë se kudo që shkon e ndjek fatkeqësia. Sieglinde i lutet të qëndrojë. Hunding kthehet dhe i ofron mikpritje të panjohurit. Ai vëren një ngjashmëri mes gruas së tij dhe të huajit. I huaji tregon historinë e tij. Një ditë, ai dhe babai i tij u kthyen në shtëpi nga gjuetia për të gjetur shtëpinë e tyre të shkatërruar, nënën e tij të vrarë dhe motrën e tij binjake të rrëmbyer. Babai i tij u zhduk dhe që atëherë fatkeqësia e ka ndjekur. Ai humbi armën duke mbrojtur një vajzë që u detyrua të martohej pa dashuri; ai vrau vëllezërit e saj vetëm për ta parë atë të vrarë nga të tjerët nga mesi i saj. Hundingu kupton se të vrarët ishin të afërm të tij. I lidhur nga ligjet e mikpritjes, ai strehon të huajin për natën, por sfidon mysafirin e tij të paarmatosur për të luftuar mëngjesin tjetër. I vetëm, i arratisuri kujton shpatën që i ati i kishte premtuar dikur se do ta gjente kur t’i duhej më shumë. Sieglind kthehet, pasi e ka droguar Hundingun. Ajo tregon se si në martesën e saj të detyruar me Hundingun, një i huaj u shfaq dhe zhyti një shpatë në një trung peme. Askush nuk mundi ta nxirrte. Sieglinde dhe i huaji tani janë të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit. Duke zbuluar se emri i babait të tij është me të vërtetë Wells, ajo është e bindur se ai është binjaku i saj; ajo e quan atë Sigmund dhe e sfidon atë të heqë shpatën nga pema. Duke e quajtur Nothung, ai e nxjerr jashtë dhe pretendon Sieglinde si nuse dhe motër, me çka ata konfirmojnë dashurinë e tyre.

Pjesa e dytë:

Votani urdhëron Brynhilden, që vajza e tij e preferuar, Valkyrie, të sigurojë që Sigmundi të fitojë luftën me Hundingun. Gruaja e Votanit, Frica, njofton se Hundingu i ka bërë apel asaj, si kujdestare e martesës, për të dënuar çiftin kurorëshkelës dhe incestues. Votani nuk mendon se ata e kanë gabim, sepse e duan njëri-tjetrin: atij nuk i intereson marrëdhëniet pa dashuri. Frica dëshiron të dijë se si Votani mund të përballojë incestin dhe të thyejë ligjet e perëndive. Ai argumenton planin e tij: perënditë kanë nevojë për një hero, Sigmundin, i cili është i pavarur dhe mund të bëjë veprat që nuk mund t’i bëjë vetë. Fricka vë në dukje marrëzinë e argumentit të tij: Sigmundi ia detyron shpatën dhe jetën Votanit; po të ishte vërtet i pavarur, nuk do të kishte nevojë për mbrojtjen e shpatës.

I mundur, Votani premton se as ai dhe as Brynhilde nuk do ta mbrojnë Sigmundin. Vetëm me Branhilden, Votani dëshpërohet. Ai tani tregon se si kur kënaqësitë e dashurisë filluan të pakësoheshin, ai filloi të dëshironte pushtetin dhe ishte i pandershëm në ndjekjen e tij të pamëshirshme për të. Votani i tregon Brynhildes historinë e Alberih, një Nibelungu që hoqi dorë nga dashuria dhe vodhi arin nga Rein dhe bëri një unazë prej tij. Votani më pas e vodhi atë nga Alberih, por në vend që ta kthente te Reindaders, ai e përdori atë për të paguar njerëzit që ndërtuan Valhallin. Ai i thotë se Erda, burimi i gjithë mençurisë, është nëna e saj.

Ajo dhe tetë motrat e saj Valkyrie tani mbledhin heronj të rënë për Votanin, të cilët besojnë se do t’i mbrojnë nga Alberih. Votani është i dëshpëruar për t’ia kthyer unazën gjigantit Fafner, i cili është kthyer në një dragua. Votani i thotë Brynhildes se ai nuk mund t’i rezistojë vetëm të fortit për shkak të kontratës së tyre: ai ka nevojë për një agjent të lirë që të veprojë për të. Brynhilde pyet pse Sigmundi nuk mund të jetë ai hero. Votani shpjegon se Fricka e pa planin e tij; ai duhet të lërë atë që do më shumë. Votani i thotë Brynhildes se ajo nuk duhet ta mbrojë Siegmundin dhe kërcënon me pasoja të rënda nëse ajo nuk i bindet atij. Segmund dhe Siglind ikin nga Hundingu. Siglinde përpiqet të bindë Sigmundin që ta lërë atë, por ai premton të vrasë Hundingun. Brynhilde i shfaqet Sigmundit dhe njofton se ajo do të vdesë në betejë dhe do të bashkohet me heronjtë e tjerë në Valhalla. Aty do të takojë babanë e tij. Kur Segmundi mëson se nuk mund ta marrë Siglinden, ai refuzon të shkojë. Ai kërcënon të vrasë Siglinden dhe fëmijën e tyre të palindur në vend që të ndahet prej saj. Brynhilde është e mahnitur dhe e prekur. Dëgjohet arma e dorëzimit. Brynhilde përpiqet të mbrojë Sigmundin, por Votan thyen shpatën e Sigmundit me shtizën e tij. Brynhilde merr copat e shpatës së thyer dhe ikën me Siglinden.Votan shkatërron Hundingun dhe shkon në kërkim të tyre.

Pjesa e tretë:

Valkyrët mbledhin ushtarë të vdekur nga Valhalla. Brynhilde mbërrin shpejt, ndërsa Valkyrët janë të shokuar që ajo shoqërohet nga një grua. Brynhilde i lutet Valkyrit që ta mbrojnë atë dhe Siglinden nga Votani. Të tmerruar, ata nuk do të rrezikojnë ta ndihmojnë. Siglinde dëshiron të vdesë, por kur Brynhilde i thotë se ajo mban djalin e Sigmundit, i cili do të jetë heroi më fisnik në botë, ajo lutet për mbrojtje. Ajo inkurajohet të ikë në pyllin në lindje, ku Fafner po ruan thesarin e Nibelungut dhe ajo largohet, duke marrë copat e shpatës së Sigmundit me vete. Votani, i zemëruar, mbërrin dhe Valkyrët përpiqen të shpëtojnë Brynhilden, duke iu lutur që të jetë i mëshirshëm me të.Votani nuk preket aspak dhe e dënon mosbindjen e saj, duke e dëbuar nga Valhalla. Ajo do të lihet të flejë derisa ta zgjojë një i vdekshëm. Valkyrët përgjigjen, por ata sulmojnë kur Votani i kërcënon ata me të njëjtin fat. Brynhilde pyet Votanin nëse krimi i saj meriton një dënim kaq të tmerrshëm. Kur ndjeu dhembshuri për dashurinë e Sigmundit dhe Siglinde, ajo nuk iu bind Votanit, por besoi se kjo ishte ajo që Votani donte vërtet. Votani mbetet i pafalshëm, edhe kur Brynhilde i thotë se një hero Valsung do të lindë Siglinde. Më në fund, Brynhilde kërkon të rrethohet nga zjarri në mënyrë që vetëm një hero i vërtetë të arrijë tek ajo. Votani pajtohet me këtë zgjidhje dhe thotë lamtumirë. Ai i bën thirrje Loges, perëndisë së zjarrit, që ta rrethojë me flakë.